Adur Madencilik Ltd. Şti. (ADUR) tarafından planlanmakta olan Temrezli Uranyum Çözelti Madenciliği ve Konsantre Tesisi Projesi (Temrezli Projesi) yerinde kazanım metoduyla çıkartılacak uranyum cevheri, iyon değişimi yöntemi ile işlenerek konsantre edilmiş uranyum oksit (U3O8) üretimi gerçekleştirilecektir. Temrezli Projesi başkent Ankara’ya kuş uçuşu yaklaşık 200 km uzaklıkta ve Yozgat ilinin yaklaşık 30 km doğusunda yer almakta olup seçilen saha en yakın ilçe merkezinin 8 km güneyinde kalmaktadır.
Proje sahası, Maden İşleri Genel Müdürlüğü (MİGEM) tarafından verilen 200711984, 200800329, 200902709 ve 201200147 numaralı ruhsatlı alanlar içerisinde yer almaktadır. Saha en yakın yerleşim birimleri olan Mehmetbeyli köyünün kuş uçuşu 1,3 km doğusunda, Temrezli köyünün 1,2 km kuzey doğusunda ve Akoluk köyünün yaklaşık 500 m batısında yer almaktadır. Proje sahası mülkiyeti şahıslara ait tarım arazilerinden oluşmaktadır.
Yapılan ön fizibilite çalışmaları sonucunda 11 yıl süresince faaliyette olması planlanan tesiste çözelti madenciliği teknolojisi ile toplam 8,7 milyon lb U3O8 (3.951 ton U3O8) üretilmesi hedeflenmektedir. Çözelti madenciliği kapalı bir sistem olup bu metot dâhilinde uranyumun çözeltiye alınarak ürün eldesi için işlenmesi yöntemi izlenmektedir. Çözelti madenciliği teknolojisinde uranyum cevherinin bulunduğu yeraltı katmanlarına kuyular yardımı ile çözelti verilmektedir. Yeraltındaki katmanlara verilen çözelti bu tabakalarda bulunan uranyum cevherini mobil hale getirmektedir. Çözeltiye alınan uranyum sahada yer alan kuyulardan pompalar yardımı ile yüzeye çıkartılmaktadır. Yüzeye pompalanan çözelti proses tesisine gönderilmekte olup proses tesisinde konsantre uranyum oksit (U3O8) elde edilmektedir.
Sahanın Jeolojisi
Proje alanının bulunduğu bölgede, en yaşlı birimler Kırşehir Masifinin bir parçası olan granit ve granodiorit gibi magmatik kökenli kayaçlar olup havzanın temelini teşkil etmektedir. Temel üzerinde Paleosen yaşlı konglomera, kumtaşı, çamurtaşı ardalanması bulunmaktadır. Ardalanmanın üzerinde diskordans olarak yerleşmiş Eosen yaşlı kaba – ince taneli kumtaşları, silttaşı ve kiltaşı birimleri gelir. Eosen sonu volkanizması ile oluşan andezit ve bazaltlar, bütün birimleri yer yer örtmüştür. Bütün bu birimlerin üzerinde de Pliyosen yaşlı Kireçtaşları ve Kuvaterner yaşlı Alüvyonlar bulunmaktadır.
Temrezli uranyum yatağı olarak bilinen cevherleşme, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) tarafından 1980-1985 yılları arasında gerçekleştirilen arama sondajlarıyla bulunmuş ve kaynak belirleme çalışmaları yapılmıştır. Bu faaliyetler kapsamında bölgede 500’den fazla sondaj gerçekleştirilmiş ve kayıt altına alınmıştır. MTA ayrıca alanın topoğrafik haritalandırma, petrografik analizler ve metalürjik testlerini gerçekleştirmiştir. Sondaj faaliyetleri alanda 100 m’lik aralıklarla karelaj oluşturularak tamamlanmıştır. Mineralizasyonun yoğun olduğu bölgelerde bu mesafe 50 m’ye düşürülmüştür. Bahsi geçen MTA arama faaliyetleri açık ocak metodu ile cevher eldesi yöntemi planlanarak gerçekleştirilmiştir.
Daha sonra bu sahalar MİGEM tarafından ihaleye çıkartmıştır. Sahaları devralan ADUR, 2010 yılından beri MTA çalışmalarına ek çalışmalar gerçekleştirmiştir. Firma bu güne kadar bölgede toplamda 13.819 m olacak şekilde 94 sondaj faaliyeti gerçekleştirmiştir. Bu çalışmalar sonucunda sahadaki uranyum potansiyeli belirlenmiştir. Sahada MTA ve ADUR’un toplam sondaj miktarı yaklaşık 86.000 m’yi bulmuştur.
Temrezli’deki uranyum yatağı Türkiye’de bilinen uranyum cevherleşmesi içerisinde tenörü en yüksek olan yataktır. Uranyum cevherleşmesi adeseler (mercekler) şeklindedir. Bu adeselerin yüzeyden olan derinliği 25 ile 215 m arasında değişmektedir. Temrezli Projesi için yürütülen ekonomik ön-değerlendirme çalışmaları sonucunda toplam mineral kaynak miktarı 5.206.000 ton olarak hesaplanmıştır. Bu kaynağın içerdiği uranyum miktarı 13.282.000 pound (lb) veya yaklaşık 6,000 ton olarak tahmin edilmiştir.